Onderzoek medewerkers vrijwilligerswerk bedrijven Nederland 2024

Geven in Nederland is een van de belangrijkste onderzoeksprojecten van het Centrum voor Filantropische Studies. Het bedrijfsleven is een belangrijke bron van filantropie voor maatschappelijke initiatieven. Bedrijven geven of sponsoren financiële middelen, maar zij geven of sponsoren ook goederen of stellen werknemers in staat om vrijwilligerswerk of pro-bonowerk te doen. 

Dat werknemers zich maatschappelijk inzetten, is wereldwijd een groeiend fenomeen (Rodell, Breitsohl & Keating, 2016). De grootste bedrijven lopen voorop, maar ook middelgrote en kleine bedrijven worden steeds actiever.

De belangrijkste informatiebron bestaat uit enquêtegegevens van een steekproef onder 1.008 bedrijven in Nederland verkregen via Verian (voorheen Kantar Public). Deze gegevens van 1.008 bedrijven zijn aangevuld met enquêtegegevens van 29 bedrijven uit het netwerk van Good Busy.

1 – Hoeveel geven bedrijven?

Bedrijven geven in totaal €1.8 miljard

In totaal geven bedrijven jaarlijks €1,8 miljard aan maatschappelijke initiatieven. Dit bedrag wordt op verschillende manieren bijgedragen: 63% van de bijdragen bestaat uit geld, wat neerkomt op €1,1 miljard. Daarnaast wordt 29% van de bijdragen geleverd in de vorm van vrijwilligerswerk of pro bono werk, met een totale waarde van €507 miljoen. Ten slotte bestaat 8% van de bijdragen uit goederen & spullen, ter waarde van €140 miljoen.

2 – Hoeveel bedrijven doen aan vrijwilligerswerk?

54% van de bedrijven (met minimaal 250 werknemers) ondersteunt of organiseert de maatschappelijke inzet van werknemers.

Uit het onderzoek blijkt dat bedrijven met meer werknemers vaker de maatschappelijke inzet van hun werknemers ondersteunen en organiseren. Voor kleine bedrijven met vijf of meer werknemers (286 bedrijven) ondersteunt 26% vrijwilligerswerk of pro bono werk door werknemers.

Middelgrote bedrijven met vijftig of meer werknemers (98 bedrijven) laten een sterkere betrokkenheid zien, waarbij 41% werknemers vrijwilligerswerk en pro bono werk ondersteunt. Bij grote bedrijven met 250 of meer werknemers (37 bedrijven) ondersteunt maar liefst 54% het vrijwilligerswerk door werknemers.

Samenvattend blijkt dat grotere bedrijven vaker de maatschappelijke inzet van hun werknemers ondersteunen. Naarmate de bedrijfsgrootte toeneemt, neemt ook het percentage bedrijven dat werknemers vrijwilligerswerk ondersteunt toe.

Van de 81 bedrijven die momenteel de maatschappelijke inzet van werknemers niet ondersteunen, hebben 26 bedrijven (32%) aangegeven dat ze dit wel ooit hebben overwogen. Interessant is dat bedrijven met meer werknemers vaker hebben aangegeven dat ze deze ondersteuning overwogen hebben.

3 – Hoeveel medewerkers doen vrijwilligerswerk?

Gemiddeld 31% van de medewerkers doet mee met vrijwilligerswerk.

Onder 58 bedrijven die werknemersvrijwilligerswerk of pro-bonowerk aanbieden, neemt gemiddeld 31% van de werknemers deel aan deze initiatieven. Een robuustere maat voor deze participatie is de mediaan. De mediaan ligt op 23%, wat betekent dat bij de helft van deze bedrijven meer dan 23% van de werknemers deelneemt aan vrijwilligers- of pro-bono werk, terwijl bij de andere helft van de bedrijven minder dan 23% van de werknemers hieraan deelneemt.

Uit het onderzoek blijkt dat de gemiddelde participatie van werknemers in vrijwilligerswerk of pro-bonowerk over het algemeen hoger is bij bedrijven waar bepaalde omstandigheden of maatregelen van kracht zijn. Dit is met name het geval wanneer leidinggevenden zelf participeren, er rekening wordt gehouden met de interesses van werknemers en wanneer werknemers erkenning krijgen voor hun deelname.

Echter, het verschil in participatie is alleen significant wanneer bedrijven rekening houden met de interesses van hun werknemers. Dit benadrukt het belang van het afstemmen van vrijwilligersinitiatieven op de persoonlijke interesses en voorkeuren van de werknemers om hun betrokkenheid te vergroten.

4 – Hoeveel uur vrijwilligerswerk of pro-bono werk?

Gemiddeld mogen werknemers 28 uur per jaar besteden aan werknemers vrijwilligerswerk of pro-bono werk.

Werknemers mogen gemiddeld 28 uur per jaar besteden aan werknemersvrijwilligerswerk of pro-bonowerk. Van de 76 onderzochte bedrijven heeft 46% (35 bedrijven) geen formeel vastgelegd maximum aantal uren voor dit soort werk.

Bij 28 bedrijven is het aantal uren formeel vastgelegd en hetzelfde voor elke werknemer, waarbij werknemers gemiddeld 28 uur per jaar mogen besteden. De mediaan ligt hierbij op 16 uur per jaar. Bij 7 bedrijven varieert het maximale aantal uren per werknemer, en 6 bedrijven hebben helemaal geen maximum vastgesteld voor het aantal uren dat werknemers aan vrijwilligerswerk of pro-bono werk mogen besteden.

Werknemers vrijwilligerswerk vindt vooral plaats binnen bedrijfstijd. Dit type vrijwilligerswerk kan zowel binnen als buiten werktijd plaatsvinden. Bedrijven die deze mogelijkheid bieden, nemen tijdgebrek weg als veelgehoorde reden om geen vrijwilligerswerk te doen. Vindt het vrijwilligerswerk buiten bedrijfstijd plaats, dan gaat het ten koste van de vrije tijd van de werknemer. Bij het merendeel van de bedrijven wordt werknemers vrijwilligerswerk echter uitgevoerd binnen bedrijfstijd.

5 – Wat vinden werknemers ervan?

Vier op de tien mensen vindt het belangrijk dat werkgever hun de mogelijkheid biedt om zich in te zetten voor de maatschappij (44%).

44% van de werkenden vindt het belangrijk dat hun werkgever hun de mogelijkheid biedt om zich in te zetten voor de maatschappij. Uit een onderzoek onder 602 mensen met Nederlandse herkomst en betaald werk blijkt dat vier op de tien werkenden het essentieel vinden dat hun werkgever hen de kans geeft om een maatschappelijke bijdrage te leveren (44%). Daarnaast vindt 38% dat de inzet voor goede doelen past bij de rol van hun werkgever in de samenleving.

Verder vindt 32% van de werkenden dat elk bedrijf zijn werknemers de mogelijkheid moet geven om werknemersvrijwilligerswerk te doen, terwijl 27% hetzelfde vindt voor pro-bonowerk. Het is interessant om op te merken dat deze uitspraken voornamelijk werden beantwoord door mensen die momenteel geen mogelijkheid hebben om werknemersvrijwilligerswerk en/of pro-bonowerk te doen. 

6 – Hoe verhoog je de participatie en bereidheid?

Hoe betrek je medewerkers bij vrijwilligerswerk?

85% van de werkenden overweegt deelname of zal zeker deelnemen aan werknemers vrijwilligerswerk of pro-bono werk als zij mogen kiezen voor wie en op welke manier zij zich inzetten. Dit is onderzocht door een hypothetische vraagstelling voor te leggen aan 552 mensen met betaald werk, waarbij 16 verschillende omstandigheden werden gepresenteerd. De werkenden konden aangeven of zij nooit zouden deelnemen, deelname zouden overwegen, of zeker zouden deelnemen.

Werkenden overwegen het vaakst deelname aan vrijwilligerswerk of pro-bonowerk wanneer de vrijwillige inzet aansluit bij hun interesses of wanneer ze zelf mogen kiezen voor wie en op welke manier zij zich inzetten. Circa 85% van de werkenden zou deelnemen of deelname overwegen als zij zeggenschap of keuzevrijheid hebben. Dit percentage is 83% wanneer het georganiseerde werk aansluit bij hun interesses. Ook wanneer vrijwilligerswerk binnen bedrijfstijd valt, overweegt een ruime meerderheid (81%) deelname of zegt zeker deel te zullen nemen.

Er zijn enkele omstandigheden die minder effectief zijn in het stimuleren van deelname. Zo zegt slechts 50% van de werkenden deelname te overwegen wanneer deze zichtbaar is in bedrijfsmedia zoals nieuwsbrieven, websites, sociale media of intranet. Ook wanneer deelname plaatsvindt in de vrije tijd, de promotiekansen vergroot, gepaard gaat met een bedankje van de werkgever of maatschappelijke organisatie, of erkend wordt in formele evaluaties, overwegen werkenden minder vaak deelname.

5% van de werkenden zegt nooit deel te zullen nemen aan werknemersvrijwilligerswerk of pro-bonowerk, ongeacht de gegeven omstandigheden. Deze groep lijkt onder geen van de genoemde omstandigheden gemobiliseerd te kunnen worden tot deelname.

7 – Voor wat voor doelgroep zetten werknemers zich in?

Dit zijn de doelgroepen waar de meeste bedrijven zich voor inzetten vanuit hun vrijwilligerswerk programma’s.

In 2022 hebben werknemers zich het vaakst ingezet voor kinderen of jongeren, ouderen en mensen in armoede, zoals blijkt uit een steekproef van 65 bedrijven. Van deze bedrijven hebben 35 bedrijven werknemers ingezet voor kinderen of jongeren, 29 bedrijven voor ouderen en 27 bedrijven voor mensen in armoede.

Daarnaast zetten werknemers zich in voor andere doelgroepen. Zo waren er 18 bedrijven die werknemers betrokken bij activiteiten voor mensen met afstand tot de arbeidsmarkt, mensen met een beperking of chronische ziekte, en nieuwe Nederlanders (vluchtelingen). Voor natuur en omgeving waren er 15 bedrijven waar werknemers zich voor inzetten, terwijl 11 bedrijven zich richtten op dak- en thuislozen of verslaafden.

Ook etnische minderheden kregen aandacht, met 10 bedrijven die werknemers voor deze doelgroep inzetten. Kunstenaars, muzikanten en bezoekers van culturele instellingen werden door 7 bedrijven ondersteund, net als dieren. Gelovigen kregen steun van werknemers bij 5 bedrijven, en een andere doelgroep werd door 4 bedrijven geholpen. Tot slot waren er 3 bedrijven waar werknemers zich inzetten voor vrouwen en de LHBTIQ+ gemeenschap.

8 – Voor wat voor maatschappelijke organisatie wordt vrijwilligerswerk gedaan?

Dit zijn de soorten maatschappelijke organisaties waar bedrijven zich via vrijwilligerswerk voor inzetten.

In 2022 hebben werknemers zich het vaakst ingezet voor scholen, sociale hulpverlening, voedselbank, rechtshulp en slachtofferhulp. Uit een steekproef van 65 bedrijven blijkt dat 25 bedrijven werknemers inzetten voor scholen, terwijl 24 bedrijven zich richten op sociale hulpverlening, voedselbank, rechtshulp en slachtofferhulp.

Daarnaast hebben 20 bedrijven werknemers ingezet voor de verzorging of gezondheidszorg, sportverenigingen en andere verenigingen of organisaties. Werknemers van 19 bedrijven waren actief in hun wijk of buurt, en 18 bedrijven zetten zich in voor kunst of cultuur.

Jeugd- of buurthuiswerk en milieubescherming of natuurbescherming werden door werknemers van 17 bedrijven ondersteund. Vluchtelingenwerk, mensenrechten of ontwikkelingssamenwerking waren de focus van 15 bedrijven, terwijl 11 bedrijven werknemers inzetten voor hobby- of gezelligheidsverenigingen.

Religieuze of levensbeschouwelijke groeperingen kregen steun van werknemers bij 8 bedrijven, en politieke partijen of actiegroepen werden door werknemers van 3 bedrijven ondersteund.

9 – Wat deden werknemers voor soort vrijwilligerswerk?

Dit zijn de soorten vrijwilligers activiteiten die bedrijven uitvoerden.

In 2022 deelden werknemers het vaakst kennis, gaven zij informatie of advies, en verrichtten zij praktische taken en sociale activiteiten. Uit een steekproef van 65 bedrijven blijkt dat 29 bedrijven werknemers inzetten voor kennisdeling, informatie of advies, terwijl 28 bedrijven werknemers praktische taken lieten uitvoeren. Onder praktische taken vallen bijvoorbeeld onderhoudsklussen, tuinieren of schoonmaken. Daarnaast waren er 27 bedrijven waar werknemers betrokken waren bij sociale activiteiten, zoals een uitje, lunch of high tea met de doelgroep van een maatschappelijke organisatie.

Andere activiteiten waaraan werknemers deelnamen, omvatten coaching, mentoring, training of scholing (21 bedrijven), en het afleggen van bezoeken of gezelschap houden (15 bedrijven). Bestuurlijke of coördinerende taken en kantoorwerk of administratieve taken werden door werknemers bij 12 bedrijven uitgevoerd. Fondsen werven of collecteren en het maken of onderhouden van een website waren taken die bij 11 bedrijven werden verricht.

Verder boden werknemers vervoer bij 8 bedrijven, droegen zij bij aan onderzoeksprojecten bij 5 bedrijven, behartigden zij belangen of voerden zij campagne bij 4 bedrijven, en hielden zij zich bezig met persoonlijke verzorging bij 3 bedrijven.

10 – Waarom doen bedrijven aan werknemers vrijwilligerswerk?

Dit zijn de belangrijkste redenen waarom bedrijven vrijwilligerswerk inzetten met hun medewerkers.

Bedrijven die werknemersvrijwilligerswerk en/of pro-bonowerk ondersteunen, vinden dat dit een positieve invloed heeft op verschillende aspecten van de organisatie. Uit een onderzoek onder 86 bedrijven, waarvan 73% de maatschappelijke inzet van werknemers actief ondersteunt en 27% dit overweegt, blijkt dat veel bedrijven dit werk zien als een manier om zowel interne als externe voordelen te behalen.

Intern wordt het vaak genoemd dat werknemersvrijwilligerswerk bijdraagt aan het beter functioneren van werknemers. Het bevordert de betrokkenheid, tevredenheid en het behoud van werknemers. Daarnaast wordt de kennis en kunde van werknemers vergroot en helpt het bij het aantrekken van nieuwe medewerkers. Bedrijven zien ook marketingvoordelen, zoals een verbeterde reputatie en naamsbekendheid.

Extern beschouwen bedrijven vrijwilligerswerk als een manier om een positieve bijdrage te leveren aan de maatschappij, wat past bij hun maatschappelijke betrokkenheid en rol. Het helpt bedrijven om een positieve relatie met de gemeenschap te onderhouden en geeft invulling aan sociale en ethische afspraken, zoals SROI-afspraken (Social Return on Investment). Bovendien zorgt het ervoor dat mensen een positiever beeld van het bedrijf hebben, wat belangrijk is voor zowel interne als externe belanghebbenden.

Samenvattend, bedrijven zien werknemersvrijwilligerswerk en pro-bonowerk niet alleen als een middel om hun maatschappelijke verantwoordelijkheid na te komen, maar ook als een strategie om zowel interne voordelen, zoals verbeterde werknemerstevredenheid en -behoud, als externe voordelen, zoals een positieve publieke perceptie en maatschappelijke bijdrage, te realiseren.

Geven in Nederland Onderzoek -> www.geveninnederland.nl

Starten met Vrijwilligerswerk -> Vraag een Demo aan van het GoodUp CSR Software Platform